Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng trở thành vấn đề cấp thiết, khái niệm “mai táng sinh thái” đang dần được thừa nhận như một giải pháp nhân văn, bền vững cho xã hội hiện đại. Không chỉ dừng lại ở một trào lưu xanh hóa, mai táng sinh thái đã bắt đầu được cụ thể hóa bằng các quy định pháp luật tại Việt Nam, giúp định hướng và tạo hành lang pháp lý cho sự phát triển của mô hình này.
Bài viết sau sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về quy định mới về mai táng sinh thái tại Việt Nam, những điểm cần lưu ý khi áp dụng cũng như phân tích ưu – nhược điểm từ góc nhìn thực tế.
1. Mai táng sinh thái là gì?
Mai táng sinh thái là hình thức an táng thân thiện với môi trường, giảm tối đa tác động đến đất, nước và không khí. Một số đặc điểm chính gồm:
- Hạn chế sử dụng bê tông, vật liệu xây dựng khó phân hủy.
- Sử dụng tiểu hoặc bình tro làm từ vật liệu sinh học.
- Tối giản kiến trúc mộ, ưu tiên không gian cây xanh.
- Chôn cất theo quy trình phân hủy tự nhiên hoặc hỏa táng.
Nổi bật tại Việt Nam là mô hình nghĩa trang Sala Garden – nghĩa trang sinh thái kiểu mẫu được quy hoạch hiện đại, cảnh quan xanh mát, tích hợp đầy đủ tiện ích tâm linh, nghỉ dưỡng và chăm sóc mộ phần theo tiêu chuẩn quốc tế.
2. Quy định mới về mai táng sinh thái tại Việt Nam
Để đáp ứng xu hướng và nhu cầu thực tiễn, nhiều địa phương đã bổ sung các quy định cụ thể trong Luật Bảo vệ môi trường, Luật Xây dựng và các văn bản liên quan. Một số nội dung chính gồm:
a. Về quy hoạch và cấp phép
- Nghĩa trang sinh thái phải được quy hoạch tách biệt, tránh gây ô nhiễm khu dân cư và nguồn nước.
- Chỉ các đơn vị có đủ năng lực pháp lý mới được triển khai dự án, nhằm đảm bảo an toàn môi trường và quyền lợi người dân.
b. Về thiết kế mộ phần
- Khuyến khích sử dụng mẫu nghĩa trang gia đình gọn gàng, tiết kiệm diện tích, không phá vỡ cảnh quan sinh thái chung.
- Không cho phép xây dựng lăng mộ kiên cố, có tường bao, mái che bằng bê tông trong khu sinh thái.
c. Về quy trình an táng
- Ưu tiên hỏa táng hoặc chôn theo cách tự phân hủy sinh học.
- Tro cốt phải được bảo quản bằng bình gốm sinh học hoặc vật liệu thân thiện với môi trường.
- Cấm sử dụng vật liệu gây ô nhiễm, kim loại nặng, hóa chất trong quá trình an táng.
3. Ưu điểm của mai táng sinh thái
Mai táng sinh thái không chỉ là giải pháp môi trường mà còn mang nhiều lợi ích thiết thực:
✅ Bảo vệ môi trường
Giảm thiểu ô nhiễm đất, nước ngầm và không khí do không sử dụng bê tông, hóa chất.
✅ Tối ưu diện tích đất
Một mộ phần sinh thái thường chiếm diện tích rất nhỏ (1–2 m²), giúp tiết kiệm quỹ đất và phù hợp với định hướng quy hoạch đô thị.
✅ Giảm chi phí xây dựng mộ phần
Không cần lăng mộ lớn, không phát sinh chi phí bảo trì, tu sửa hằng năm.
✅ Tôn trọng giá trị tâm linh
Các mô hình hiện đại như nghĩa trang Sala Garden vẫn giữ nguyên yếu tố lễ nghi, phong thủy và sự tôn nghiêm trong thiết kế.
4. Thách thức và bất cập
Dù được khuyến khích, mô hình mai táng sinh thái vẫn gặp một số rào cản khi triển khai thực tế:
❌ Rào cản văn hóa – tâm linh
Văn hóa Việt Nam gắn chặt với việc xây mộ to, cúng bái linh đình và quan niệm “nghĩa tử là nghĩa tận”. Việc thay đổi sang mô hình sinh thái có thể khiến nhiều người cao tuổi e ngại.
❌ Chi phí ban đầu cao hơn nghĩa trang truyền thống
Dù tiết kiệm về lâu dài, nhưng chi phí đặt mua mộ phần tại các khu nghĩa trang sinh thái thường cao hơn các nghĩa trang công lập hoặc khu dân cư nhỏ. Ví dụ, mộ đơn tại Sala Garden có giá từ 50–100 triệu, mộ đôi từ 150 triệu trở lên.
❌ Hạn chế lựa chọn tại địa phương
Không phải tỉnh thành nào cũng có sẵn mô hình sinh thái. Hiện các dự án chủ yếu tập trung tại TP.HCM, Đồng Nai, Hà Nội, Quảng Ninh… Người dân ở khu vực khác muốn tiếp cận cần chấp nhận di chuyển xa hoặc nhờ đến dịch vụ mai táng trọn gói để hỗ trợ toàn diện.
5. Kết hợp mẫu nghĩa trang gia đình với quy định mới
Đối với những gia đình có nhu cầu an táng cho nhiều thế hệ, việc sử dụng mẫu nghĩa trang gia đình trong khu sinh thái là lựa chọn hợp lý. Một số khu như Sala Garden còn cho phép đặt trước ô đất lớn (8–20 m²) để quy hoạch mộ phần theo dòng tộc.
Việc này vừa giữ gìn sự kết nối tâm linh, vừa tuân thủ các quy định về xây dựng gọn nhẹ, không bê tông hóa, không ảnh hưởng đến cảnh quan tự nhiên.
Kết luận
Sự ra đời của các quy định mới về mai táng sinh thái đánh dấu bước tiến rõ ràng trong chiến lược bảo vệ môi trường và thay đổi tư duy an táng tại Việt Nam. Tuy còn nhiều rào cản văn hóa và thách thức trong triển khai, nhưng xu hướng này chắc chắn sẽ tiếp tục phát triển – nhất là khi quỹ đất nghĩa trang ngày càng hạn chế, dân số già hóa và đời sống tinh thần ngày một nâng cao.
Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp nhân văn, bền vững cho người thân đã khuất hoặc chuẩn bị trước cho bản thân, thì các mô hình như nghĩa trang Sala Garden, kết hợp với các mẫu nghĩa trang gia đình thiết kế sinh thái là một lựa chọn rất đáng cân nhắc – vừa hợp quy định, vừa đảm bảo tính trang nghiêm và an lòng trọn vẹn.
